bezh-TWenru

Экспанаты

кросныІнв. нумар: 1

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: кросны. Ткацкі станок з навітай асновай для ткання ў хатніх умовах. Найбольш важныя часткі кроснаў: ставы (апорны каркас), на якіх мацаваліся навоі (для асновы і тканіны); ніты, у якія накідалася аснова; бёрда з набіліцамі для прыбівання ўтку; панажы, кацёлкі для прывядзення ў рух нітоў і ўтварэння зева пры тканні.   

Станок выкарыстоўваўся для вырабу палатна, посцілак, ручнікоў.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: добрая

Бёрда Інв. нумар: 2

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: бёрда. Ткацкая прылада для прыбівання ўтку ў кроснах. Прамавугольная рама з устаўленымі і замацаванымі пласцінкамі з тонкай кляновай лучынкі. Для ткання бёрда ўстаўлялася ў набіліцы.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая

Інв. нумар: 3

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: чаўнок. Ткацкая прылада для пракідання ўтку ў працэсе ткання. Знешне нагадвае мініяцюрны човен. Чаўнок з донцам. Цэўку

кладуць на дно, а ўточную нітку прапускаюць праз адтуліну ў донцы чаўнака. У працэсе ткання прытрымліваюць цэўку вялікім пальцам.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: добрая

ТрапачІнв. нумар: 4

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: трапач. Прылада ў форме мяча для ачышчэння льнянога валакна ад кастрыцы. Дошчачка шырынёй 7 см, а даўжынёй 49 см .

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: добрая

МатавілаІнв. нумар: 5

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: матавіла. Прылада для намотвання пражы. Складаецца з двух перакрыжаваных драўляных брускоў, праз якія працягнуты металічны стрыжань з ручкай. На дугападобныя канцы брускоў наматвалі ніткі і свабодна круцілі на стрыжні, які ніжнім канцоў нерухома мацаваўся на падстаўцы.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая

ПрасніцаІнв. нумар: 6

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: прасніца — драўляная прылада для мацавання кудзелі ў час прадзення воўны, ільну; з фігурнай апрацоўкай ножкі, выпілоўкай краёў лопасці.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая

Дошка часальнаяІнв. нумар: 7

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната:

дошка часальная. Прылада для часання льнянога валакна. Дугападобная дошка, у сярэдзіне якой   набіты металічныя зуб’я — звычайныя цвікі. Уверсе дошкі знаходзіцца адтуліна для замацавання на сцяне.

Матэрыял: драўніна, метал

Захаванасць: добрая

СукалаІнв. нумар: 8

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: сукала. Прылада для намотвання нітак на цэўкі.        Экспанат складаецца з двух брускоў, валіка, махавага кола, размешчанага бліжэй да аднаго канца валіка і скрыні. З процілеглага боку ў валік устаўлены металічны стрыжань, на які надзявалася цэўка. Вярчэнне дасягалася хуткімі рытмічнымі ўдарамі рукі па валіку.

Матэрыял: драўніна, жалеза

Захаванасць: добрая

ВерацяноІнв. нумар: 9

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: верацяно. Старажытная ручная прылада для прадзення нітак. Уяўляе сабой круглы драўляны стрыжань даўжынёй 38 см, патоўшчаны ў ніжняй частцы, з вузкай “шыйкай” і галоўкай на канцы.  Аздоблены ўзорам. Расчасаную кудзелю льну, воўны замацоўвалі ў прасніцы, накручваючы нітку на верацяно.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: добрая

КанапаІнв. нумар: 10

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: канапа — адзін з першых прадметаў абсталявання, які апрача ўтылітарнага прызначэння служыў сродкам аздаблення жылля. Складаецца з наступных частак: сядзенне, спінка, лакотнікі і ножкі. Сядзенне прамавугольнай формы, доўгае (на некалькі чалавек). Спінка канапы аздоблена геаметрычнай разьбой. Галоўнай канструктыўнай часткай спінкі з’яўляюцца яе бакавыя асновы, якія пераходзяць у заднія ножкі прадмета. Па баках канапы — поручы, замацаваныя на спінцы канапы. Лакотнікі фігурныя, зробленыя ў выглядзе завіткоў. Ножкі маюць выгляд чатырохкантавых слупкоў.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: добрая

КалыскаІнв. нумар: 11

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: калыска — дзіцячы дашчаты ложак, які падвешаны на чатырох почапках да столі. Для зручнасці калыхання да калыскі прымацавана вяровачка (можна было калыхаць рукой на адлегласці).

Матэрыял: драўніна, лён

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва пацямнела.

ЦерніцаІнв. нумар: 12

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: церніца — самаробны станок для першаснай ачысткі лёнавалакна ад кастрыцы. Станок уяўляе сабой дзве вертыкальныя стойкі  з умацаванымі паміж імі гарызантальнымі рэйкамі. На верхняй рэйцы прымацаваны драўляны “нож”, з дапамогай якога ачышчалі льновалакно. 

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: у добрым стане

НератІнв. нумар: 13

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: нерат — традыцыйная рыбалоўная снасць. Адзін з тыпаў — гэта вялікая сетка, якая складаецца з двух лазовых кольцаў, звязаных лыкам. Другая, прадаўгаватая, складаецца з унутраных пастак, злучаных сеткай з грубай вяроўкі. Пасля рыбалкі прадаўгаватыя сеткі чапляюць да шастоў і прасушваюць у вертыкальным становішчы, а круглыя проста кладуць на прыбярэжныя хмызнякі.

Матэрыял: драўніна, лён

Захаванасць: здавальняючая

Ліхтар самаробныІнв. нумар: 14

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: ліхтар самаробны — пераносная штучная крыніца святла.  Драўляны кораб са шклянымі акенцамі, унутры якога знаходзіцца ніткападобная плеценая стужка (кнот) у шкляным флаконе. Кораб уверсе перавязаны дротам. Ліхтар мае металічную ручку.

Матэрыял: драўніна, шкло, лён, метал.  

Захаванасць: здавальняючая. Аднак метал пашкоджаны ржой, а дрэва і шкло з цягам часу пацямнелі.

Керасінавая лямпаІнв. нумар: 15

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: керасінавая лямпа. Асвятляльны прыбор фабрычнага вырабу, які складаецца з балона і са шкла з завужаным верхам. Над шклом прыстасаваны  металічны круг — святлоадбівальнік. У якасці гаручага сродку выкарыстоўваўся керасін. Прыбор мае ручку для пераносу. Лямпа выкарыстоўвалася для асвятлення памяшкання.

Матэрыял: метал, шкло  

Захаванасць: здавальняючая. Аднак метал пашкоджаны ржой.

ПрасІнв. нумар: 16

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: прас —прылада для прасавання тканых вырабаў. Прас награвалі гарачым кавалкам жалеза або сыпалі жар.     Адтуліны зроблены ў выглядзе кола.  Прылада мае драўляную ручку.

Матэрыял: метал, драўніна  

Захаванасць: здавальняючая. Аднак метал пашкоджаны ржой.

Качалка для палатнаІнв. нумар: 17

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: качалка для палатна. Прыстасаванне для разгладжвання тканых вырабаў: бялізны, адзення. Доўгая круглая палка, на якую накручвалі тканы выраб.

Матэрыял: драўніна  

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва пацямнела.

Прыстасаванне для касы (граблі)Інв. нумар: 18

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: прыстасаванне для касы (граблі). Драўляны брусок з трыма доўгімі, звужанымі і завостранымі данізу, зубцамі.  Для надзейнасці канструкцыі зубцы паміж сабой змацаваны папярэчным драўляным брусочкам.  Брусок з зубцамі мае металічны наканечнік, да якога прымацоўвалі дзяржанне.  Прыстасаванне выкарыстоўвалася ў час касавіцы збожжавых культур.

Матэрыял: драўніна, метал  

Захаванасць: здавальняючая. Аднак металічны наканечнік пашкоджаны ржой.

Вілы (рагаціна)Інв. нумар: 19

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: вілы (рагаціна). Прылада працы, якая ўяўляе сабой доўгі чаранок, раздвоены на канцы. Выкарыстоўвалася ў час  стагавання сена.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. Дрэва з цягам часу пацямнела.

ЦэпІнв. нумар: 20

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: цэп —драўляная прылада для малацьбы збожжа ўручную. Складаецца з гладка выструганай палкі — цапільна (у рост чалавека) і ўдарнага біча, рухома замацаваныя паміж сабой раменьчыкам (гужыкам). Снапы збожжа рассцілалі ў гумне на таку і малацілі бічамі.

Матэрыял: драўніна, скура

Захаванасць: поўная

КоўшІнв. нумар: 21

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: коўш. Прылада працы, зробленая з суцэльнага куска драўніны. Мае выгляд вялікай лыжкі каля 1 – 2 м . Доўгая ручка заканчваецца скразной адтулінай для пальцаў. Коўш выкарыстоўваўся на зернетаку.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. Аднак экспанат часткова пашкоджаны. З цягам часу дрэва стала трэскацца і адколвацца.

 

 

СітаІнв. нумар: 22

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: сіта.

Выраб мае круглую форму з металічнай сеткай.

          Праз сіта гаспадыня прасейвала муку.

Матэрыял: драўніна, метал

Захаванасць: здавальняючая. Аднак экспанат часткова пашкоджаны. З цягам часу луб стаў трэскацца.

СерпІнв. нумар: 23

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: серп. Прылада для ўборкі збожжавых культур (жыта, ячменю, пшаніцы, проса, аўса). Паўкруглай формы, зроблены з жалеза. Даўжыня ад пачатку ручкі да канца рэжучай часткі па прамой лініі — 32 см, шырыня ляза — 2,5 см, даўжыня драўлянай ручкі — 13 см .

Матэрыял: метал, драўніна

Захаванасць: здавальняючая. Аднак ручка экспаната часткова пашкоджана. З цягам часу дрэва стала трэскацца і адколвацца.

Коўш для падсевуІнв. нумар: 24

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: коўш для падсеву. Драўляная выдзеўбаная пасудзіна для перасыпання збожжа. Мае кароткую ручку. Форма авальная ці прамавугольная, вышыня  — 13 см, даўжыня з ручкай — 43 см, шырыня — 20 см .

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. Аднак экспанат часткова пашкоджаны. З цягам часу дрэва стала трэскацца.

Камяні жарнавоўІнв. нумар: 25

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: камяні жарнавоў. Прылада для памолу зерня. Ручны млынок, зроблены з каменю. Складаецца з двух каменных дыскаў дыяметрам 35 – 50 см, таўшчынёй 10 – 14 см. У верхнім камені зроблена адтуліна, куды засыпалася зерне. Верхні дыск мацаваўся, паднімаўся і апускаўся пры дапамозе жалезнай крыжавіны, што круцілася на шпяні, замацаваным у ніжнім (больш цяжкім) камені. Камень прыводзіла ў рух даўгаватая круглая жэрдачка, верхні канец якой устаўляўся ў бэльку, а ніжні — у жалезную скабу на краі верхняга каменя.

Матэрыял: камень, метал

Захаванасць: здавальняючая. Аднак экспанат часткова пашкоджаны. З цягам часу камень стаў трэскацца і адколвацца.

Дзяжа (дзяўбаная)Інв. нумар: 26

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: дзяжа (дзяўбаная). Пасудзіна для заквашвання цеста. Сялянскі тарны посуд, выраблены з тоўстага ствала дрэва. Мае форму шырокай бочачкі, аб’ём — 25 л. Дзяжа абцягнута драўлянымі абручамі.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва пацямнела.

Дзяжа (дзяўбаная)Інв. нумар: 27

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: дзяжа (дзяўбаная). Ёмістасць для замесу і заквашвання цеста. Сялянскі тарны посуд, выраблены з тоўстага ствала дрэва.  Пасудзіна невысокая, шырокая, абцягнутая драўлянымі абручамі, з вечкам.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва пацямнела.

Хлебная лапатаІнв. нумар: 28

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: хлебная лапата. Прылада, з дапамогай якой “саджалі” цеста ў печ і даставалі хлеб з печы.  Хлебная лапата мае прамавугольную  плоскасць даўжынёй 43 см і шырынёй 27 см і доўгае (124 см) дзяржанне дыяметрам 3,5 см . Краі лапаты тонкія, каб цеста лягчэй ссоўвалася на чарэнь печы.

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва стала трэскацца і адколвацца.

КадолІнв. нумар: 29

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: кадол. Прыстасаванне для пад’ёму калодных вулляў на дрэва. Наглуха ўмацаванае на драўлянай восі кола. Пры накручванні вяроўкі на вось або вал калаўрота калоду паднімалі на патрэбную вышыню і ўстанаўлівалі на подкуры ці пакладзеных на галіны дубовых брусах.  

Матэрыял: драўніна

Захаванасць: здавальняючая. З цягам часу дрэва стала трэскацца.

Дзяжа–ліпаўка (клёпачны посуд з ліпы)Інв. нумар: 30

Дата прыёму: 25.05.2005 г.

Назва і кароткае апісанне экспаната: дзяжа–ліпаўка (клёпачны посуд з ліпы). Пасудзіна для засолкі агародніны, зробленая з асобных дошчачак, абцягнутых жалезнымі абручамі. Мае форму вузкай высокай бочачкі.

Матэрыял: драўніна, метал

Захаванасць: здавальняючая. Аднак метал пашкоджаны ржой, а дрэва з цягам часу пацямнела.